Wydawałoby się, że największe wydarzenia z historii Polski raczej omijały województwo warmińsko-mazurskie. Tymczasem rozgrywał się tam nie tylko plebiscyt 1920 r., ale także wydarzenia związane z powstaniem listopadowym czy epoką napoleońską!
Wędrówka przez województwo warmińsko-mazurskie, szlakiem ważnych zdarzeń i postaci kolejnych okresów historycznych, wyglądałaby następująco:
Wojna w obronie Konstytucji 3 maja
P. Krafft – Portret Ignacego Krasickiego (ok. 1767 r.)
- Lidzbark Warmiński – Podczas wojny w obronie Konstytucji 3 maja biskupem warmińskim był Ignacy Krasicki, zwany „księciem poetów”, autor Hymnu Szkoły Rycerskiej „Święta miłości kochanej Ojczyzny”.
Epoka napoleońska i Księstwo warszawskie
Portret gen. Józefa Zajączka [artysta nieznany]
- Nidzica – Od marca do czerwca 1807 r. 2 Dywizja Kaliska gen. Józefa Zajączka wzięła udział w walkach na terenie Warmii i Mazur, stanowiąc korpus obserwacyjny nad rzeką Omulwią, łączący dwa ugrupowania armii Napoleona. Dywizja zebrała się w Nidzicy (część oddziałów nadeszła spod Grudziądza), operując w kierunku na Pasym i Szczytno, tocząc liczne boje i potyczki.
Powstanie listopadowe
- Brodnica – Aby nie kapitulować przed carem 5 października 1831 r. granicę pruską pod Brodnicą, przekracza Armia Polska, a wraz z nią członkowie Sejmu i Rządu. Rozbrojeni, wędrują przez Grudziądz i Pomorze oraz ziemie niemieckie na emigrację we Francji.
Odrodzenie Rzeczypospolitej
- Olsztyn – 1 lipca 1920 roku odbył się plebiscyt na Warmii i Mazurach. W Olsztynie oraz w miastach powiatowych południowych Mazur, a także w południowej Warmii i na Powiślu, działały utworzone w 1919 r. Mazurskie Komisariaty Plebiscytowe. Seweryn Pieniężny wydawał „Gazetę Olsztyńską” i był działaczem plebiscytowym. Jego pomnik i grób znajdują się w Olsztynie.
- Brodnica – w sierpniu 1920 r. w rejonie Brodnicy Wojsko Polskie toczyło walki z sowiecką 12. Dywizją Strzelecką, internowaną ostatecznie w Prusach Wschodnich.
Kultura i nauka Niepodległej
Feliks Nowowiejski
- Barczewo – w Barczewie 7 II 1877 r. urodził się Feliks Nowowiejski – autor melodii do wiersza Marii Konopnickiej „Rota” oraz „Hymnu do Bałtyku”, odśpiewanego podczas Zaślubin z Morzem w Pucku 10 II 1920 r. W latach 1898–1900, pracował jako organista w Olsztynie. Dyrygował chórem 1000 osób podczas prawykonania wykonania „Roty”, podczas odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego. W Barczewie znajduje się muzeum Feliksa Nowowiejskiego.
- Ogródek – w Ogródku mieszkał poeta Michał Kajka. Pierwsze wiersze publikował w piśmie „Mazur” i „Gazecie Ludowej”. Prowadził w Ogródku bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych, był założycielem Mazurskiej Partii Ludowej i działaczem plebiscytowym. W Ogródku znajduje się muzeum jemu poświęcone.
- Gietrzwałd – w Gietrzwałdzie znajdował się ośrodek polskości – Czytelnia Ludowa i księgarnia, gdzie Andrzej Samulowski zainicjował wydawanie polskiej „Gazety Olsztyńskiej” dla Warmiaków. Gietrzwałd to także Sanktuarium Maryjne i miejsce objawień w 1877 r. na Warmii – jedyne oficjalnie uznane przez Kościół objawienie, które miało miejsce w Polsce.
Podoba Ci się pomysł na wędrówkę przez województwo warmińsko-mazurskie? Kliknij tutaj i wydrukuj powyższą listę w formie wygodnej tabelki! Śledź na bieżąco zakładkę „Inspiracje”, gdzie będą się pojawiać kolejne wędrówki po województwach!