Wędrówki
Wielkopolskie Inspiracje – Wędrówki po Niepodległej #33
To już ostatnie województwo, które odwiedzamy w ramach naszego niepodległościowego szlaku przez Polskę!
czytaj dalejZachodniopomorskie inspiracje – Wędrówki po Niepodległej #32
Dotarliśmy na północno-zachodnie krańce Rzeczypospolitej!
czytaj dalej„Pałacyk Michla, Żytnia, Wola…”
Jak co roku harcerze uczcili pamięć o Powstaniu Warszawskim.
czytaj dalejMateriały metodyczne
Powstanie styczniowe w malarstwie – Pomysł na zbiórkę #2
Przedstawiamy kolejny pomysł na zbiórkę w Roku Niepodległej!
czytaj dalejWalka o Niepodległą w malarstwie – Pomysł na zbiórkę #1
Wchodząc w nowy rok szkolny i harcerski, podrzucamy Wam kolejne pomysły na zbiórkę w Roku Niepodległej!
czytaj dalejHarcerscy wywiadowcy – szkic gawędy #1
Dywersja, sabotaż albo praca za linią frontu – czym jeszcze trudnili się harcerze w czasie działań militarnych?
czytaj dalejArtykuły
Józef Chełmoński – Artykuł historyczny #7
Poznaj historię malarza, którego chcą oglądać Polacy!
czytaj dalejJak zostać świętym malarzem? – Artykuł historyczny #6
Poznajcie niezwykłą historię św. Brata Alberta, który był świetnie zapowiadającym się… malarzem!
czytaj dalejCzy patriotycznie jest studiować w Monachium? – Artykuł historyczny #5
Erasmus to nie jest wynalazek XXI wieku! Sprawdź, jak w XIX w. studiowali młodzi polscy malarze!
czytaj dalejGawędy
Droga do Niepodległej [odc. 7]
Dzisiaj 15 sierpnia – zapraszamy na odcinek specjalny „Drogi do Niepodległej”!
czytaj dalejDroga do Niepodległej [odc. 6]
Zapraszamy na kolejny, 6. już odcinek naszego cyklu gawęd historycznych!
czytaj dalejDroga do Niepodległej [odc. 5]
Jesteśmy dokładnie na półmetku naszego specjalnego cyklu historycznego!
czytaj dalejMapa wydarzeń
Dubienka n. Bugiem [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
Miejsce bitwy Dywizji gen. Kościuszki w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 Maja.
Dubienka n. Bugiem [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Miejsce bitwy dywizji gen. Wedelstedta z Rosjanami w dniu 3 VI 1794 r.
Chełm [Powstanie Kościuszkowskie 1794 ]
Miejsce bitwy dywizji gen. Zajączka z Rosjanami w dniu 8 VI 1794 r.
Zamość [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Zdobycie twierdzy przez Wojska Księstwa Warszawskiego w dniu 20 maja 1809 roku. W walkach brała udział Joanna Żubrowa – pierwsza kobieta odznaczona Virtuti Militari. Obrona twierdzy przed wojskami rosyjskim na przełomie lat 1812–1813.
Zamość [Powstanie Listopadowe]
Obrona twierdzy przed wojskami rosyjskim do 21 X 1831 r.
Tarnobrzeg [Powstanie Listopadowe]
Przejście korpusu gen. Ramoriny do Galicji we wrześniu 1831 roku.
Horodło n. Bugiem [Powstanie Styczniowe]
Kopiec upamiętniający Unię Polsko-Litewską. Usypany 10 X 1861 r., w 448. rocznicę podpisania unii, przez delegacje ze wszystkich zaborów w okresie manifestacji patriotycznych poprzedzających wybuch Powstania Styczniowego.
Kurów [Powstanie Styczniowe]
Miejsce zwycięskiej bitwy w dniu 24 I 1863 r. oraz obozu powstańczego.
Żyrzyn [Powstanie Styczniowe]
Miejsce zwycięskiej bitwy w dniu 8 VII 1863 r. oddziałów Korpusu Lubelskiego gen. Kruka-Heidenreicha.
Rebizanty [Przed wybuchem I wojny światowej]
Kamień upamiętniający miejsce, w którym Józef Piłsudski w 1901 r. przekroczył granicę austriacko-rosyjską, po ucieczcie ze szpitala więziennego w Petersburgu. Wcześniej w miejscu tym Józef Piłsudski wraz ze Stanisławem Wojciechowskim przemycali „bibułę” (konspiracyjną prasę) do zaboru rosyjskiego.
Jastków [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914-1922]
Szlak I Brygady Legionów na Lubelszczyźnie – bitwa 4 pp. Legionów w dniach 31 VII–5 VIII 1915 r.
Dęblin, Jeziorany (dawniej Łysobyki), Kock, Parczew [Odrodzenia Rzeczypospolitej 1914-1922]
Rejon koncentracji Grupy Uderzeniowej Frontu Środkowego, która rozgromiła Armię Czerwoną w Bitwie Warszawskiej.
Cyców [Odrodzenia Rzeczypospolitej 1914-1922]
Miejsce boju IV Brygady Jazdy z brygadą Armii Czerwonej w dniu 15 VIII 1920 r.
Zamość [Odrodzenia Rzeczypospolitej 1914-1922
Obrona miasta przed Armią Konną Siemona Budionnego w końcu sierpnia 1920 r. W arsenale znajduje się pamiątkowa tablica w językach polskim i ukraińskim ku czci dowódcy obrony miasta gen. Marko Bezruczki.
Komarów [Odrodzenia Rzeczypospolitej 1914-1922]
Bój Dywizji Jazdy gen. Juliusza Rómmla z I Armią Konną Siemona Budionnego w dniu 31 VIII 1920 r
Lidzbark Warmiński [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
Podczas wojny w obronie Konstytucji 3 maja biskupem warmińskim był Ignacy Krasicki, zwany „księciem poetów”, autor Hymnu Szkoły Rycerskiej „Święta miłości kochanej Ojczyzny”.
Nidzica, Pasym, Szczytno [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Od marca do czerwca 1807 r. 2 Dywizja Kaliska gen. Józefa Zajączka wzięła udział w walkach na terenie Warmii i Mazur, stanowiąc korpus obserwacyjny nad rzeką Omulwią, łączący dwa ugrupowania armii Napoleona. Dywizja zebrała się w Nidzicy (część oddziałów nadeszła spod Grudziądza), operując w kierunku na Pasym i Szczytno, tocząc liczne boje i potyczki.
Brodnica [Powstanie Listopadowe]
Aby nie kapitulować przed carem 5 października 1831 r. granicę pruską pod Brodnicą, przekracza Armia Polska, a wraz z nią członkowie Sejmu i Rządu. Rozbrojeni, wędrują przez Grudziądz i Pomorze oraz ziemie niemieckie na emigrację we Francji.
Barczewo [Kultura i nauka Niepodległej]
W Barczewie 7 II 1877 r. urodził się Feliks Nowowiejski – autor melodii do wiersza Marii Konopnickiej „Rota” oraz „Hymnu do Bałtyku”, odśpiewanego podczas Zaślubin z Morzem w Pucku 10 II 1920 r. W latach 1898–1900, pracował jako organista w Olsztynie. Dyrygował chórem 1000 osób podczas prawykonania wykonania „Roty”, podczas odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego. W Barczewie znajduje się muzeum Feliksa Nowowiejskiego.
Ogródek [Kultura i nauka Niepodległej]
W Ogródku mieszkał poeta Michał Kajka. Pierwsze wiersze publikował w piśmie „Mazur” i „Gazecie Ludowej”. Prowadził w Ogródku bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych, był założycielem Mazurskiej Partii Ludowej i działaczem plebiscytowym. W Ogródku znajduje się muzeum jemu poświęcone.
Gietrzwałd [Kultura i nauka Niepodległej]
W Gietrzwałdzie znajdował się ośrodek polskości – Czytelnia Ludowa i księgarnia, gdzie Andrzej Samulowski zainicjował wydawanie polskiej „Gazety Olsztyńskiej” dla Warmiaków. Gietrzwałd to także Sanktuarium Maryjne i miejsce objawień w 1877 r. na Warmii – jedyne oficjalnie uznane przez Kościół objawienie, które miało miejsce w Polsce.
Olsztyn [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
11 lipca 1920 roku odbył się plebiscyt na Warmii i Mazurach. W Olsztynie oraz w miastach powiatowych południowych Mazur, a także w południowej Warmii i na Powiślu, działały utworzone w 1919 r. Mazurskie Komisariaty Plebiscytowe. Seweryn Pieniężny wydawał „Gazetę Olsztyńską” i był działaczem plebiscytowym. Jego pomnik i grób znajdują się w Olsztynie.
Brodnica [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W sierpniu 1920 r. w rejonie Brodnicy Wojsko Polskie toczyło walki z sowiecką 12. Dywizją Strzelecką, internowaną ostatecznie w Prusach Wschodnich.
Białystok [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
W Boże Narodzenie 1791 r., pod natchnieniem uchwalenia Konstytucji 3 maja, Franciszek Karpiński napisał w pałacu Branickich kolędę „Bóg się rodzi”.
Suwałki [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Przez Suwalszczyznę przeciąga „Wielka Armia” Cesarza Napoleona, a w jej składzie V Korpus Polski księcia Józefa Poniatowskiego oraz polskie dywizje: gdańska, polska z Hiszpanii oraz Legia Nadwiślańska.
Berżniki [Powstanie Listopadowe]
W Kopciowie na Litwie, miejscu odległym o kilka kilometrów od Berżnik znajduje się grób Powstańców listopadowych, a wśród nich Emilii Plater. Można tam dotrzeć szlakiem rowerowym.
Puszcza Knyszyńska i Augustowska [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Puszcza Knyszyńska i Augustowska była rejonem największych walk powstańczych – znajdują się tam liczne pomniki i krzyże.
Balinka, Czarny Bród, Jastrzębna [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsca potyczek oddziału płk. Konstantego Ramotowskiego.
Rygol, Kadysz [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsca potyczek.
Wigrańce [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
W Wigrańcach, miejscu potyczki oddziału płk. Ramotowskiego z Rosjanami stoi krzyż powstańców styczniowych.
Sejny [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
W Sejnach, przy drodze do Augustowa, w miejscu dawnego targu bydlęcego stoi krzyż powstańców styczniowych, upamiętniający miejsce egzekucji powstańców.
Sarnetka [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce mogiły powstańca.
Puszcza Augustowska [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce straceń, gdzie obecnie stoi kościół.Pomnik w tzw. Uroczysku Powstańców w Puszczy Augustowskiej.
Ostrów Mazowiecka [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Formowanie Pułku Jazdy Tatarskiej im. Mustafy Achmatowicza (mahometańskiego), w skład którego weszli polscy Tatarzy (m.in. z Kruszynian i Bohonik), początkowo w Ostrowi Mazowieckiej, a następnie w Białymstoku (styczeń 1919 r.).
Białystok [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
9-ego lutego 1919 r. Wojsko Polskie wkroczyło do miasta, na Rynku Tadeusza Kościuszki stoi pomnik Józefa Piłsudskiego
Sejny [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W Sejnach znajduje się pomnik oraz szlak rowerowy na pamiątkę powstania sejneńskiego, które miało miejsce w dniach 23–25 VIII 1919 r.
Berżniki [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Od 20 IX 1920 r. na terenie od Krynek przez Sokółkę, Kuźnicę, Augustów po Zelwę, Giby i Sejny trwała bitwa nad Niemnem. W Berżnikach na cmentarzu znajduje się pomnik bitwy n-iemeńskiej.
Będomin [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
Miejsce urodzenia Józefa Wybickiego, posła na Sejm Czteroletni, który uchwalił Konstytucję 3 Maja oraz autora polskiego hymnu narodowego.
Bydgoszcz [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Oswobodzenie Bydgoszczy od Prusaków.
Bydgoszcz, Grudziądz, Tczew, Gdańsk [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Podczas kampanii pomorskiej Wojska Polskiego w 1807 roku, grupa gen. Jana Henryka Dąbrowskiego porusza się w obrębie Bydgoszczy, Grudziądza, Tczewa i Gdańsk (kapituluje w maju 1807 r.)
Koronowo, Świecie [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Podczas kampanii pomorskiej Wojska Polskiego w 1807 roku, grupa płk. Amilkara Kosińskiego stacjonowała w obrębie Koronowa i Świecia.
Piła, Wałcz, Wieleń, Szczecinek [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Podczas kampanii pomorskiej Wojska Polskiego w 1807 roku, grupa płk. Garczyńskiego prowadziła działania w obrębie Piły, Wałcza, Wielenia i Szczecinka.
Słupsk [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Podczas kampanii pomorskiej Wojska Polskiego w 1807 roku, grupa płk Sokolnickiego stacjonowała pod Słupskiem.
Gdańsk [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
W Gdańsku stacjonuje „Dywizja Gdańska” Księstwa Warszawskiego, która w 1813 r. broni miasta przed Prusakami i Rosjanami.
Starogard Gdański [Powstanie ogólnopolskie 1846]
W 1846 r. Florian Ceynowa ze Sławoszyna k. Krokowej, absolwent Katolickiego Gimnazjum w Chojnicach, uczestnik konspiracji Filomatów Pomorskich, przygotowuje oddział do zdobycia Starogardu Gdańskiego w ramach planowanego trójzaborowego powstania.
Chojnice [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Chojnice – na przełomie XIX i XX wieku, w Katolickim Gimnazjum oraz innych pruskich szkołach, działała tajna polska organizacja młodzieżowa, nawiązująca nazwą do Filomatów Wileńskich
Krajna, Kociewie [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Od 17 stycznia do 10 lutego 1920 r. Wojsko Polskie wkraczało na Pomorze i Kaszuby i przyłączało je do Rzeczypospolitej.
Chełmno n. Wisłą [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W muzeum miejskim w ratuszu można oglądać bardzo interesującą ekspozycję ukazującą przyłączanie Kaszub i Pomorza do Rzeczypospolitej.
Chełmża [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
22 I 1920 r., w rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego mały Wincenty Frelichowski wita Wojsko Polskie wkraczające do Chełmży.
Grab, Czeremcha, Radoszyce [Konfederacja Barska]
Miejsce okopów konfederatów barskich w Beskidzie Niskim (pow. Jasielski i Krośnieński).
Tarnobrzeg [Powstanie Kościuszkowskie1794]
W 1904 r. odsłonięto pomnik Bartosza Głowackiego na rynku miasta. W 1898 r., czyli w 50. rocznicę zniesienia pańszczyzny, odbyła się w Tarnobrzegu wielka inscenizacja bitwy pod Racławicami, której skutkiem była decyzja ufundowania pomnika.
Rzeszów [Epoka napoleońska i Księstwo warszawskie]
W maju i czerwcu 1809 r. zagony wojsk Księstwa warszawskiego zajmują przejściowo miasto.
Tarnobrzeg [Powstanie Listopadowe]
Przez miasto przeszły oddziały korpusu gen. Ramorino, który po klęsce Powstania złożył broń w Austrii.
Monkinie [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce straceń, gdzie obecnie stoi kościół.
Żarnowiec [Kultura i nauka Niepodległej]
W Żarnowcu znajduje się muzeum Marii Konopnickiej, pisarki i poetki, m.in. autorski Roty oraz Już Lipa roztula…
Przemyśl [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W XI 1918 r. miasto zostało odbite przez Wojsko Polskie i stało się bazą wypadową dla odsieczy Lwowa. Walki polsko-ukraińskie toczą się na południe od Przemyśla, w rejonie Niżankowicz, Chyrowa i Ustrzyk Dolnych.
Wrocław [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
We Wrocławiu znajduje się Panorama Racławicka, czyli muzeum, w którym można oglądać słynny obraz Bitwa pod Racławicami pędzla zespołu malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.
Szczawno Zdrój [Epoka napoleońska i Księstwo warszawskie]
W V 1807 r. wracający z Włoch do Polski (szlakiem żółto-niebiesko-żółtym) Pułk Ułanów Legionów Polskich (Legii Polsko-Włoskiej), stacza bitwę z Prusakami między Strugą i Szczawienkiem. Na Czerwonym Wzgórzu k. Szczawna Zdrój znajduje się pomnik, a na cmentarzu w Szczawnie grób Jana Benedykta Łączyńskiego. Bitwa ta została upamiętniona w 42. rozdziale „Popiołów”
Wrocław [Epoka napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Na rynku we Wrocławiu stoi pomnik Aleksandra Fredry, oficera ułanów wojsk Księstwa Warszawskiego.
Kłodzko [Powstanie Styczniowe]
W twierdzy kłodzkiej więzieni byli powstańcy styczniowi, którzy aresztowani byli przy przekraczaniu granicy z Prus do Królestwa Polskiego.
Jaworzyna Śląska [Kultura i nauka Niepodległej]
W Jaworzynie Śląskiej mieści się Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa.
Karpacz [Kultura i nauka Niepodległej]
W Karpaczu znajduje się Muzeum Sportu i Turystyki.
Wrocław [Kultura i nauka Niepodległej]
We Wrocławiu mieści się Muzeum Poczty i Telekomunikacji, Muzeum Militariów, w którym znajdują się zbiory z XVIII-XX w. oraz Izba Tradycji Wojsk Inżynieryjnych
Karpacz [Przed I wojną światową]
Na uniwersytecie we Wrocławiu studiuje Wojciech Korfanty.
Wałbrzych [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W Wałbrzychu znajduje się grób Konstantego Skirmunta – polityka i dyplomaty, od 1914 r. członka Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego, od 1916 r. członka Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny w Rosji, w l. 1917–1919 członka KNP w Paryżu, członka delegacji na konferencję pokojową w Paryżu, w l. 1921–1922 ministra Spraw Zagranicznych, w l. 1922–1934 posła i ambasadora w Londynie.
Męka [Powstanie Listopadowe]
Na kościele znajduje się tablica ku czci por. Stefana Sawiskiego, oficera WP Powstania Listopadowego.
Brzeziny [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła Antoniego Sokolnickiego.
Dalków [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców na cmentarzu.
Dobra [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
24 II 1863 r. odbyła się tu bitwa z wojskami rosyjskimi, zbiorowa mogiła powstańców. na cmentarzu.
Grodziec [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców na cmentarzu.
Jeziorsko [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Kruszyna [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
To miejsce bitwy z 29 VIII 1863 r. oraz mogiły zbiorowej powstańców.
Łask [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła nieznanego powstańca w lesie pod Łaskiem.
Niewiesz [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik na mogile powstańców na cmentarzu.
Piotrków Trybunalski [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Grobowiec powstańców na cmentarzu.
Poddębice [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik na mogile powstańców poległych pod Dalikowem.
Praszka [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
To miejsce bitwy z 11 IV 1863 r. oraz mogiły zbiorowej powstańców.
Pyszków [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Radomsko [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Krzyż powstańców przy kościele.
Szadek [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców na cmentarzu.
Sędziejowice [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Sieradz [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Tur [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Warta [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Widawa [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców na cmentarzu.
Złotniki [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła powstańca Wojciecha Korytkowskiego.
Piotrków Trybunalski [Przed wybuchem I wojny światowej]
Miejsce strajku szkolnego w 1905 r.
Łódź [Przed wybuchem I wojny światowej]
Miejsce strajku szkolnego w 1905 r.
Lipce Reymontowskie [Kultura i nauka Niepodległej]
W Lipcach Reymontowskich znajduje się Muzeum Regionalne im. Władysława Reymonta. Dzięki protekcji ojca latach 1888–1893 dzięki pisarz pracował jako niskiej rangi funkcjonariusz Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, m.in. właśnie w Lipcach.
Łódź [Kultura i nauka Niepodległej]
W Łodzi warto odwiedzić przede wszystkim Muzeum Włókiennictwa, bo właśnie włókiennictwo rozsławiło Łódź w XIX i na początku XX wieku. Warto zajrzeć także do Muzeum Komunikacji Miejskiej, Muzeum Oświaty Ziemi Łódzkiej, Muzeum Papieru i Druku, Muzeum Sportu i Turystyki oraz do Muzeum Tradycji Niepodległościowych.
Opoczno [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Opocznie warto odwiedzić Muzeum Regionalne, w którym znajduje się dział dotyczący I wojny światowej.
Łabiszyn [Powstanie Kościuszkowskie]
30 IX 1794 doszło tu do bitwy dywizji gen. J. H. Dąbrowskiego z wojskami pruskimi.
Płonne [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Tutaj znajduje się grobowiec kpt. Szwoleżerów Gwardii Cesarza Napoleona – Jana Nepomucena Dziewanowskiego, zmarłego z ran po szarży pod Somosierrą.
Toruń [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Obrona miasta przed Austriakami
Brodnica [Powstanie Listopadowe]
5 X 1831 r. granicę pruską pod Brodnicą przekracza Armia Polska, a wraz z nią członkowie Sejmu i Rządu, aby nie kapitulować przed carem. Rozbrojeni, wędrują przez Grudziądz (gdzie część żołnierzy została uwięziona w tamtejszej twierdzy pruskiej w l. 1832–1833, stąd nazwa Gromady „Grudziąż” w Wielkiej Brytanii) i Pomorze oraz Niemcy na emigrację we Francji.
Grudziądz [Powstanie Listopadowe]
W muzeum im. ks. dr Władysława Łęgi znajduje się dział poświęcony powstaniu listopadowemu.
Łabiszyn [Wiosna Ludów 1848]
W Łabiszynie doszło do bitwy z wojskami pruskimi.
Skrwilno [Powstanie Styczniowe 1863-1865]
Na cmentarzu w Skrwilnie znajduje się zbiorowa mogiła powstańców.
Włocławek [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
We Włocławku znajduje się pomnik płk. Stanisława Bechiego, Włocha, który dowodził oddziałem na Mazowszu.
Włocławek [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
We Włocławku znajduje się pomnik płk. Stanisława Bechiego, Włocha, który dowodził oddziałem na Mazowszu.
Inowrocław [Kultura i nauka Niepodległej]
W Inowrocławiu znajduje się muzeum im. Jana Kasprowicza – jednego z najważniejszych poetów doby Młodej Polski.
Bydgoszcz [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W Bydgoszczy warto zwiedzić Pomorskie Muzeum Wojskowe, w którym znajduje się Dział Powstania Wielkopolskiego i Odzyskania Pomorza w 1920 r. Ciekawą propozycją jest także Muzeum Dyplomacji i Wychodźstwa Polskiego, a także Muzeum Oświaty ze zbiorami dotyczącymi rozwoju oświaty w II RP.
Grudziądz [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum im. ks. dr Władysława Łęgi, w którym znajduje się m.in. dział poświęcony odzyskania Pomorza w 1920 r.
Kcynia [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Północna linia frontu Powstania Wielkopolskiego w styczniu i lutym 1919 r. przebiegała przez następujące miejscowości: Kowalewko – Nakło – Kcynia – Szaradowo – Samoklęski –Rynarzewo –
Szubin [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W styczniu i lutym 1919 roku (8 I 1919; 11 I 1919; 1 II 1919) toczono walki o miasto Szubin w Powstaniu Wielkopolskim. Aby dowiedzieć się więcej, warto odwiedzić Muzeum Ziemi Szubińskiej.
Toruń [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
17 I 1920 roku do Torunia wkroczyły polskie wojska. Warto zwiedzić ekspozycję w Muzeum Okręgowym znajdującym się w Ratuszu oraz Dom Eskenów,gdzie można obejrzeć militaria z czasów XVIII–XX w.
Włocławek [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W Muzeum Historii Włocławka można zwiedzić dział opowiadający o historii miasta i regionu od XVIII–XX w.
Żnin [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
11 I 1919 r. toczono walki o miasto w Powstaniu Wielkopolskim.
Częstochowa [Konfederacja Barska]
W czasie Konfederacji Barskiej twierdza i klasztor na Jasnej Górze był obsadzony przez Konfederatów.
Szczekociny [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
6 VI 1794 odbyła się tutaj bitwa wojsk T. Kościuszki, w której poległ gen. Józef Wodzicki, gen. Jan Grochowski, a ranny został Bartosz Głowacki.
Częstochowa [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
W 1809 roku garnizon polski broni twierdzy i klasztoru przed wojskami austriackimi.
Krzykawka [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
5 VIII 1863 roku w Krzykawce poniósł śmierć płk. Francesco Nullo, oficer włoski, walczący o wolność Polski (od 1998 r. Krzykawka znajduje się w pow. Olkuskim woj. Małopolskiego.)
Częstochowa [Przed wybuchem I wojny światowej]
Wydarzenia rewolucji 1905 r.
Zagłębie Dąbrowskie [Przed wybuchem I wojny światowej]
Wydarzenia rewolucji 1905 r.
Zabrze [Przed wybuchem I wojny światowej]
W Zabrzu znajdują się muzea dokumentujące historię polskiego górnictwa, kluczowego dla powstania Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W Zabrzu warto zwiedzić Muzeum Górnictwa Węglowego, Zabytkową Kopalnię Węgla Kamiennego Guido i Skansen Górniczy Królowa Luiza.
Będzin [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Będzinie warto zwiedzić Muzeum Zagłębia Dąbrowskiego i przyjrzeć się rozwojowi górnictwa, hutnictwa i militariów.
Bielsko-Biała [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Bielsku-Białej znajduje się Muzeum Techniki i Włókiennictwa – tu wytwarzano sukienne mundury dla Wojska Polskiego. W muzeum na Zamku poznamy dzieje miasta, w tym walk z agresją czeską w styczniu 1919 r., obejrzymy kolekcję broni.
Bytom [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Muzeum Górnośląskim w Bytomiu warto obejrzeć dział Powstań Śląskich.
Cieszyn [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
19 X 1918 r. w Cieszynie ogłoszono siedzibę polskiej Rady Narodowej 12 Księstwa Cieszyńskiego, pierwszej ziemi odrodzonej Rzeczpospolitej.
Częstochowa [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
Na częstochowskim cmentarzu odnajdziemy groby Lucjana Freytaga rannego pod Żyżynem i Ksawerego Wołowskiego – oficerów wojsk powstańczych. W Częstochowie warto odwiedzić także Jasnogórskie Muzeum Skarbu Narodowego, gdzie znajdziemy pamiątki z okresu walk o niepodległość oraz Muzeum Górnictwa Rud Żelaza.
Dąbrowa Górnicza [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Dąbrowie Górniczej warto odwiedzić Kopalnię Ćwiczebną „Sztygarka”, będącą oddziałem Muzeum Miejskiego.
Górki Wielkie [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Górkach Wielkich znajduje się Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej, jednej z najsłynniejszych pisarek II Rzeczypospolitej.
Katowice [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Katowicach mieści się Muzeum Śląskie, w którym poznamy dzieje Śląska oraz historię Powstań Śląskich.
Jaworzynka [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Jaworzynce znajduje się Muzeum Regionalne „Na Grapie”.
Krzywopłoty [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Krzywopłotach leżących na szlaku Orlich Gniazd znajduje się cmentarz legionowy w miejscu bitwy, która została stoczona w tym miejscu w październiku 1914 r.
Kęty [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Kętach na początku 1915 r. stacjonowała I Brygada Legionów.
Mysłowice [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Mysłowicach warto odwiedzić Muzeum Pożarnictwa oraz Muzeum Miejskie.
Pszczyna [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Pszczynie mieści się Muzeum Prasy Śląskiej im. Wojciecha Korfantego, w którym znajduje się również zrekonstruowany gabinet tego zasłużonego dla II Rzeczypospolitej polityka.
Pyskowice [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
Znajduje się tu Skansen Towarzystwa Ochrony Zabytków Kolejnictwa.
Racibórz [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Raciborzu warto odwiedzić Muzeum, a w nim dział Powstań Śląskich.
Ruda Śląska [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Muzeum Miejskim w Rudzie Śląskiej odnajdziemy dział plebiscytu i powstań śląskich.
Sławków [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
W Sławkowie w latach 1914–1915 stacjonował Departament Wojskowy Naczelnego Komitetu Narodowego. W tym mieście mieści się także Muzeum Regionalne, w którym znajdują się pamiątki z okresu I wojny światowej.
Skoczów i Wisła [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
Skoczów i Wisła to miejsce powstrzymania agresji czeskiej na Śląsk Cieszyński w dniach 23–29 I 1919 r.
Skoczów i Wisła [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
Skoczów i Wisła to miejsce powstrzymania agresji czeskiej na Śląsk Cieszyński w dniach 23–29 I 1919 r.
Wisła [Kultura i nauka Niepodległej]
W Wiśle warto odwiedzić Muzeum Narciarstwa.
Złoty Potok [Kultura i nauka Niepodległej]
W Złotym Potoku znajduje się Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego – poety doby romantyzmu, autora „Nie-boskiej komedii”.
Warka [Konfederacja Barska]
Muzeum Kazimierza Pułaskiego.
Warszawa, Zamek Królewski [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
Zamek Królewski – miejsce uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Warszawa, Bazylika Archikatedralna [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
W katedrze św. Jana znajduje się pomnik ku czci Stanisława Małachowskiego, marszałka Sejmu Czteroletniego.
Warszawa, Zamek Ujazdowski [Wojna w obronie Konstytucji 3 Maja]
Zamek Ujazdowski – tutaj znajdują się koszary X Regimentu Koronnego Pieszego, szefostwa Działyńskich.
Gołków [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Miejsce bitwy dywizji gen. Zajączka w dniu 10 VII 1794 r.
Maciejowice [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Muzeum Tadeusza Kościuszki.
Warszawa, Krzyż Rzezi Pragi [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Na rogu ulicy Jagiellońskiej i Alei Solidarności znajduje się krzyż, upamiętniający tzw. Rzeź Pragi, do której doszło 4 XI 1794 r.
Warszawa, Cmentarz Kamionkowski [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Na Cmentarzu Kamionkowskim znajduje się mogiła gen. Jakuba Jasińskiego i Tadeusza Korsaka poległych podczas obrony Pragi.
Raszyn [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Miejsce bitwy z 19 IV 1809 r. Znajduje się tu kapliczka, przy której zmarł płk. Cyprian Godebski – jego grobowiec znajduje się na cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Warto odwiedzić mogiły poległych żołnierzy, kościół oraz groblę falencka.
Opinogóra [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Muzeum Romantyzmu – znajdują się tu m.in. pamiątki po gen. Wincentym Krasińskim i jego synu Zygmuncie, autorze „Nie-Boskiej komedii”.
Warszawa, Koszary Mirowskie [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Koszary Mirowskie – miejsce formowania 1 Pułku Szwoleżerów Gwardii.
Warszawa, Pałac Czapskich [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Pałac Czapskich – miejsce spotkań Towarzystwa Przyjaciół Ojczyzny.
Warszawa, Pałac pod Blachą [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Pałac pod Blachą – siedziba księcia Józefa Poniatowskiego.
Warszawa, Cmentarz Powązkowski [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Na Cmentarzu Powązkowskim znajduje się nagrobek ppłk. Jana Riedla.
Siedlce [Powstanie ogólnonarodowe1846–1848]
Na skrzyżowaniu ulic Świętojańskiej i Sienkiewicza stoi krzyż upamiętniający miejsce stracenia Pantaleona Potockiego – organizatora powstania 1846 r. oraz dowódcy ataku na koszary rosyjskie.
Dobre [Powstanie Listopadowe]
Miejsce bitwy z wojskami rosyjskimi w dniu17 II 1831 r.
Iganie [Powstanie Listopadowe]
W miejscu bitwy z 10 IV 1831 r. znajduje się pomnik. W Nowych Iganiach znajduje się także mogiła kpt. Hipolita Stokowskiego z Pułku Grenadierów Gwardii poległego w bitwie z wojskami rosyjskimi.
Kruki [Powstanie Listopadowe]
Grób gen. Ludwika Kickiego, poległego w szarży jazdy podczas bitwy pod Ostrołęką.
Mienia [Powstanie Listopadowe]
Mogiła Powstańców z 1831 r.
Warszawa, Olszynka Grochowska [Powstanie Listopadowe]
Mauzoleum na polu bitwy stoczonej w dniu 25 II 1831 r.
Ostrołęka [Powstanie Listopadowe]
Mauzoleum poległych w bitwie z wojskami rosyjskimi stoczonej 26 V 1831 r. W Ostrołęce warto odwiedzić także Muzeum Kultury Kurpiowskiej, z którego dowiemy się więcej o bitwie pod Ostrołęką.
Warszawa, Park Józefa Sowińskiego [Powstanie Listopadowe]
Pomnik gen. Józefa Sowińskiego w miejscu Reduty nr 56. Tablica pamiątkowa na kościele św. Wawrzyńca.
Warszawa, Reduta Ordona [Powstanie Listopadowe]
Kamień upamiętniający Redutę nr 54, zwaną „Redutą Ordona”.
Warka [Powstanie Listopadowe]
Kamień Pamiątkowy w miejscu urodzenia Piotra Wysockiego.
Warszawa, Pałac Gnińskich [Powstanie Listopadowe]
W tym gmachu mieści się Muzeum Fryderyka Chopina.
Warszawa, Krzyż Powstańczy w Wawrze [Powstanie Listopadowe]
Krzyż Powstańczy upamiętniający bitwę pod Wawrem mieści się między adresami Płowiecka 83 a Płowiecka 85.
Badzanów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik powstańców Styczniowych.
Bolimów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik i zbiorowa mogiła powstańców.
Dobre [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Ligowo [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Liw [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbrojownia na Zamku, w której obejrzeć można kolekcję broni palnej z XVIII–XX w.
Kamieńczyk [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Puszcza Kampinoska, Sosna Powstańców [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
We wsi Górki w Puszczy Kampinoskiej znajduje się Sosna Powstańców.
Nagoszewo [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik i zbiorowa mogiła powstańców.
Nowe Miasto nad Pilicą [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Muzeum błogosławionego o. Honorata Koźmińskiego.
Ostrów Mazowiecka [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Siedlce [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik ku czci powstańców styczniowych.
Sokołów Podlaski [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik ku czci ks. Stanisława Brzózki i Franciszka Wilczyńskiego.
Świedziebno [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik Stefana Gniazdowskiego.
Warszawa, Cmentarz Powązkowski [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Grób „Pięciu poległych” na Cmentarzu Powązkowskim.
Warszawa, Park Romualda Traugutta [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Krzyż i pamiątkowy kamień poświęcony Romualdowi Trauguttowi.
Warszawa, Wieżyca Mostu Poniatowskiego [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Tablica na wieżycy Mostu Poniatowskiego, w miejscu domu Traugutta, ufundowana przez 1 Kompanię Kadrową w 1921 r.
Warszawa, ul. Książeca [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Tablica na plebanii przy ul. Książęcej, w miejscu, gdzie obradował rząd narodowy.
Węgrów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pamiątkowy kamień w miejscu bitwy stoczonej 3 II 1863 r.
Gąbin [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum ziemi Gąbińskiej im. Felicjana Sławoj-Składkowskiego.
Milanówek [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Rzeźby Jana Szczepkowskiego, który wykonał m.in. projekty sarkofagów Józefa Piłsudskiego do katedry wawelskiej.
Mińsk Mazowiecki [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum 7. Pułku Ułanów Lubelskich.
Rembertów [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Kamień Pamiątkowy w miejscu ćwiczeń Polskiej Organizacji Wojskowej w kwietniu 1917 r.
Płock [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Mazowieckie, a w nim zbiory secesji oraz odrodzenia Rzeczypospolitej i obrony Płocka w 1920 r.
Warszawa [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Warszawy.
Warszawa [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Wojska Polskiego.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Andrzeja Struga.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Adwokatury Polskiej.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Niepodległości X Pawilonu w Cytadeli.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Historii Ruchu Ludowego.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Historii Spółdzielczości.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Kolejnictwa.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Literatury.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Marii Curie-Skłodowskiej.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Ignacego Jana Paderewskiego i Wychodźstwa Polskiego w Ameryce.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Zamku i Szpitala Ujazdowskiego.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Żydów Polskich.
Warszawa [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum Etnograficzne.
Przysucha [Kultura i nauka Niepodległej]
Muzeum im. Oskara Kolberga.
Głubczyce [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Powiatowe Ziemi Głubczyckiej – dział dotyczący Odrodzenia Rzeczypospolitej w 1918 r.
Góra Św. Anny [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Czynu Powstańczego i Mauzoleum w miejscu największej bitwy podczas III Powstania Śląskiego.
Opole [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Muzeum Śląska Opolskiego.
Połaniec [Powstanie Kościuszkowskie 1794 r.]
Miejsce obozu wojsk Tadeusza Kościuszki.
Kielce [Powstanie Kościuszkowskie 1794 r.]
Cmentarz katedralny – miejsce pochówku Bartosza Głowackiego, rannego w bitwie pod Szczekocinami stoczonej 6 VI 1794 r.
Radoszyce [Powstanie Kościuszkowskie 1794 r.]
Miejsce kapitulacji wojsk polskich po klęsce powstania dniu 16 XI 1794 r.
Sandomierz [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Zdobycie miasta przez dywizję gen. Sokolnickiego w 1809 r., które Stefan Żeromski opisał w „Popiołach”. W Sandomierzu znajduje się również kapliczka, w miejscu, gdzie 17 V 1809 r. poległ dowódca 12. Pułku Piechoty ks. ppłk. Marceli Lubomirski podczas szturmu Bramy Opatowskiej.
Wąsosz [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Nagrobek kpt. Samuela Suchodolskiego, asystującego Napoleonowi na wyspie św. Heleny.
Chęciny [Powstanie Listopadowe]
Grób Stanisława Giżyckiego oficera WP na cmentarzu.
Iłża [Powstanie Listopadowe]
Zwycięska bitwa gen. Samuela Różyckiego z Rosjanami stoczona w dniu 9 VIII 1831 r.
Kielce [Powstanie Listopadowe]
Nagrobki oficerów Wojska Polskiego w powstaniu listopadowym – Antoniego Bogdańskiego, Walentego Rzepeckiego, Ignacego Kasprzykowskiego, Franciszka Praussa, Józefa Bierzyńskiego, Edwarda Plewińskiego, Józefa Borkowskiego, Piotra Świerczewskiego.
Kłobuck [Powstanie Listopadowe]
Tablica ku czci płk. Floriana Zaremby na kościele.
Luborzyce [Powstanie Listopadowe]
Nagrobek oficera Wojska Polskiego Feliksa Boduszyńskiego na miejscowym cmentarzu.
Sielpia [Powstanie Listopadowe]
Muzeum Zagłębia Staropolskiego, zniszczonego przez Rosjan w czasie powstania.
Puszcza Jodłowa [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce licznych walk powstańczych – obok Nowej Słupi, Daleszyc i Bielic wspomniana w piosence harcerskiej „Ballada rajdowa”.
Bodzentyn [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Grób Stanisława Zygadlewicza oraz zbiorowa mogiła powstańców na cmentarzu.
Bogucice [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców na cmentarzu.
Brzeg-Brzeźno [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Pomnik przy drodze, w miejscu potyczki powstańczej.
Busk [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców na cmentarzu.
Chełmce [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Grób Konrada Andrzejowskiego na cmentarzu.
Cierno [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Grób Aleksego o. Józefa Gaszyńskich na miejscowym cmentarzu.
Gowarczów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła powstańców Hipolita Sobeckiego i Andrzeja Jaroska.
Górce [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców na cmentarzu.
Grochowiska [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce bitwy i zbiorowa mogiła powstańców.
Jędrzejów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Kielce [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Nagrobek Augusta Zagrodzkiego, powstańca i sybiraka.
Końskie [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiły powstańców: Franciszka Makulskiego i Łęczkowskiego.
Małogoszcz [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce bitwy korpusu gen. Mariana Langiewicza stoczonej w dniu 24 II 1863 r. Na cmentarzu zbiorowa mogiła 175 powstańców, a także grób Stanisława Jaszowskiego, dowódcy jazdy w oddziale gen. Langiewicza.
Michów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Nagrobek burmistrza Orzechowskiego oraz pomnik powstańców na cmentarzu.
Opatów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Miejsce kilku bitew korpusu gen. Hauka-Bosaka stoczonych w dniach 25 XI 1863 i 21 II 1864 r. Pomnik mjr. Topora-Zwierzdowskiego oraz zbiorowa mogiła 7 powstańców.
Ossa [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Ostrowiec [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców na cmentarzu.
Poświętne [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła Karola Sygietyńskiego poległego pod Żdżarami.
Sancygniów [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Nagrobek rodziny Deskurów na cmentarzu, nagrobki powstańców: Wiktora Zimnocha, Karola Konrada. Sarkofag Andrzeja Deskura w kościele.
Sosnówka [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła nieznanego powstańca.
Szkucin [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Mogiła zbiorowa powstańców.
Wąchock [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Muzeum Cystersów, a w nim dział poświęcony powstaniu styczniowemu.
Wąsosz [Powstanie Styczniowe 1863–1865]
Zbiorowa mogiła powstańców.
Ostrowiec Świętokrzyski [Przed wybuchem I wojny światowej]
Utworzenie w 1905 r. „Republiki”, na czele której stał inż. Ignacy Boerner. W Ostrowcu warto odwiedzić także Muzeum Historyczno-Archeologiczne.
Oblęgorek [Przed wybuchem I wojny światowej]
Znajduje się tu pałacyk ofiarowany przez naród Henrykowi Sienkiewiczowi. Tu złożyli mu wizytę „Beliniacy”.
Kielce [Przed wybuchem I wojny światowej]
Muzeum lat szkolnych Stefana Żeromskiego. W Muzeum Narodowym mieszczącym się w dawnym Pałacu Biskupim znajdują się sale poświęcone Józefowi Piłsudskiemu. Ponadto warto odwiedzić także Muzeum Wsi Kieleckiej oraz Muzeum Zabawy i Zabawek.
Starachowice [Przed wybuchem I wojny światowej]
Muzeum Przyrody i Techniki.
Starachowice [Przed wybuchem I wojny światowej]
Muzeum Przyrody i Techniki.
Jędrzejów [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1914–1922]
Muzeum Zegarów im. Przypkowskich oraz sala Komendanta Piłsudskiego (zachowana izba sztabowa z 1914 r.).
Drezdenko [Powstanie Kościuszkowskie 1794]
Pomnik Tadeusza Kościuszki.
Międzyrzecz [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Wchodził w skład departamentu poznańskiego Księstwa Warszawskiego
(w latach 1807-1815).
Wschowa [Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie]
Wchodziła w skład departamentu poznańskiego Księstwa Warszawskiego
(w latach 1807-1815).
Drezdenko [Powstanie Listopadowe]
Przez miasto przechodzili do Francji żołnierze Wojska Polskiego po klęsce Powstania Listopadowego.
Babimost [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Podczas walk Powstania Wielkopolskiego, Babimost został czasowo zajęty przez oddział Jana Kudlińskiego. Następnie wraz z Kargową i Kopanicą stał się rejonem intensywnych walk w dniach 11–12 II 1919 r. Babimost nie znalazł się na terytorium II RP, ale działało tam żywe środowisko Związku Polaków w Niemczech. W Babimoście warto odwiedzić Izbę Pamiątek Regionalnych.
Gorzów Wielkopolski [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Gorzów Wielkopolski dawniej nosił nazwę Landsberg. Pierwszym po 1945 r. prezydentem miasta był Piotr Wysocki – uczestnik Powstania Wielkopolskiego, oficer WP w 70 pp, pochowany na cmentarzu w Gorzowie Wlkp.
Nowe Kramsko [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
W nocy z 2/3 II 1919 r. trwały tu walki powstańców wielkopolskich z Niemcami. We wsi znajduje się kamień upamiętniających poległych.
Wschowa [Odrodzenie Rzeczypospolitej 1918–1922]
Toczyły się tam walki Powstania Wielkopolskiego na zachodnich rubieżach regionu.